Agora si, aínda que o veroño segue instalado unha semana máis, hai equinoccio e superlúas. O que é un outono, vaia. O sector turístico encara unha época de desafío unha vez que as datas centrais da tempada turística de 2015 xa pasaron. O turismo gastronómico asoma como unha opción autónoma, separada xa da etiqueta ampla do “turismo cultural” e conta, ademais, cun certo poder desestacionalizador para destinos. O outono, o tempo da colleita, é un bo momento para reflexionar cales son os pasos metodolóxicos que un destino ten que suscitarse antes de elaborar unha oferta de turismo gastronómico, e, sobre todo, cales son os axentes cos que se debe contar para construír unha oferta atractiva e que dure no tempo.
O turismo gastronómico, dicimos, gañou o seu espazo propio: da mesma xeito que os eventos relacionados coa cociña e a alimentación ocupan páxinas de diarios, minutos de televisión e, o máis importante, atraen a unha boa cantidade de público. Si a súa orixe estivo asociado ao turismo de negocios ou o cultural, hoxe é unha rama máis da árbore do turismo por pleno dereito ou, para dicilo doutro xeito, xa se fan viaxes e estancias para probar as especialidades desta cidade ou aquela. Temos os exemplos de Donosti, Logroño ou o Principado de Asturias. O turismo gastronómico tamén conflúe co viño e activou a moitos destinos bodegueiros como receptores de turistas e a etiqueta “gastro” demóstrase como un activo para os destinos pero, como comezar a utilizala?
Un dos primeiros pasos para activar un plan de desenvolvemento do turismo gastronómico é, obviamente, identificar a contorna e distinguir que produtos teñen potencial para atraer a visitantes, xa sexa pola súa elaboración ou porque son característicos da zona. O seguinte paso é establecer pontes entre os diferentes implicados na configuración dun destino: produtores, restauradores, hoteleiros e turoperadores son as persoas coas que debemos contar á hora de suscitarnos lanzar unha campaña de destino gastronómico. Si contamos cun produto singular e a colaboración dos axentes implicados, o noso seguinte cabalo de batalla é a excelencia: a profesionalidade do servizo e a extrema calidade do produto farán que “a montaña veña a Maoma”.
Están todos identificados? Saben todos os implicados cal é o plan? Pois se inicia a fase do desenvolvemento. Un destino gastronómico é unha cadea. Non só conta a oferta dun restaurante concreto ou o servizo daquel hotel ou casa rural. O primeiro paso é vincular aos produtores, é dicir, ao sector primario: agricultura, gandaría e pesca. A calidade do produto distínguese por como se obtén: agricultura ecoloxista, gandeiría non industrial ou pesca con arte tradicional son activos á hora de desenvolver unha aposta polo produto de quilómetro cero e o local como aposta exclusiva. Xa que temos que contar con sectores económicos diferentes, outro aspecto fundamental é contar cunha relación fluída entre a iniciativa privada e o poder público, coa creación dun Clube do Produto. A partir de aquí, a innovación á hora de ofrecer o produto a destacar e a elaboración dun catálogo de oferta que inclúa experiencias únicas asociadas ao destino e ao produto, son o último ítem que non debemos esquecer. Innovación, imaxinación, profesionalidade.
Unha análise dos obxectivos que quere alcanzar un destino turístico ten que pasar pola análise da oferta que podemos lanzar, a demanda que pode ter e que accións podemos emprender para ampliar a difusión da nosa oferta na demanda que identificamos.
A oferta pasa cuantificar que centro de produción temos: agricultores que organizan a súa produción segundo parámetros tradicionais, canles de comercio gastronómico, mercados de abasto tradicionais, restauradores e cociñeiros, centros de formación, produto propios e festas e exaltacións gastronómicas. Cuantificadas e cualificadas segundo o seu nivel de desenvolvemento, o seguinte paso é identificar a demanda potencial para o noso produto. O turismo gastronómico ten nos afeccionados á gastronomía, ou foodies, un dos seus nichos obxectivos. Ademais, como indicamos ao principio do post, o turismo gastronómico naceu como unha parte do turismo cultural, de negocios e familiar. Os nosos esforzos deben estar orientados a conquistar a estes sectores, ademais de facernos cun lugar na intermediación especializada, como as axencias de viaxe, e os traxectos con perfís gastronómicos.
Así, xa temos as catro patas sobre as que asentaremos un plan de desenvolvemento de turismo gastronómico son o produto, a comunicación, a promoción e a comercialización.
Produto: os circuítos asociados aos produtos estrela do noso destino gastronómico son claves; a través de circuítos gastro, rutas asociadas ao produto –chámese Pemento de Herbón-Padrón, viño da Rioja ou txacolí vasco– e as xornadas de exaltación de produtos son fundamentais para asociar o noso produto e destino a unhas datas e actividades concretas. Despois é a quenda dos cociñeiros máis recoñecidos do noso destino. As “Xornadas de Cociña co Chef” nas que a base e estrela son os produtos locais axudan a gañar visibilidade e prestixio entre o noso público obxectivo. Para rematar, a dinamización a través de concursos de tapas, talleres de degustación, catas e maridaxes, showcookings son a forma directa de conectar dun xeito atractivo e non agresiva: non se trata de grandes eventos senón de happenings que os turistas poden engadir á súa axenda de lecer xunto á visita aos monumentos e lugares especiais de cada cidade.
Comunicación: o social media gastro e as redes sociais son o cabalo de batalla da comunicación. Desde as redes sociais e noso Portal de Gastronomía local manteremos o pulso informativo e será a referencia para calquera potencial visitante que queira interesarse máis sobre o noso destino gastronómico. A relación con medios convencionais e blogs especializados ten que ser de proximidade: os encontros de gastrbloggers, os Presstrip e os Blogtrip –viaxes organizadas para prensa e bloggers especializados– son un inicio para dar a coñecer o noso destino gastronómico a través de prescritores reputados.
Promoción: a presenza do destino, e unha presentación atractiva do mesmo, en feiras e congresos do sector gastronómico son fundamentais. Ademais, o apoio en accións de street marketing axudarán a dar a coñecer o noso destino nos mercados de orixe. Si estamos nunha fase inicial de promoción dun destino gastronómico, podemos recorrer á promoción baixo unha marca paraugas (por exemplo, Saborea España, no caso estatal) ou a través de asociacións do sector que emprendan accións de promoción en mercados emisores.
Comercialización: de que xeito ofrecemos o noso produto de turismo gastronómico no exterior? Recuperamos o punto de diálogo e colaboración con turoperadores. Si organizamos a oferta a través de paquetes na que o activo da gastronomía estea reforzado por outros activos da oferta turística local gañaremos para a causa a viaxeiros cuxa primeira intención de viaxe non sexa a gastronomía. Tamén debemos incluír paquetes turísticos que estean dirixidos aos consumidores especializados. Unha vantaxe do turismo gastronómico é que podemos deseñar un calendario que cubra todo o ano, co que daremos pasos cara á necesaria desestacionalización.
Ata aquí os puntos sobre os que se pode organizar un destino turístico gastronómico. De novo, recordamos que se trata de implicar a todos os elos da cadea e que todos son necesarios para ofrecer un produto de calidade e sostible orientado cara ao bo xantar e o bo beber.
A vostedes que lles parece?